Water, koolhydraten, vetten, eiwitten, vitaminen, en mineralen zijn de voedingsstoffen in het rantsoen van een paard.
- Water is een algemene levensbehoefte van paarden. Het is van belang voor de vertering, groei en eventuele melkproductie. Dagelijks heeft een volwassen paard voor onderhoud 5 liter per 100 kg lichaamsgewicht nodig. Afhankelijk van de arbeidsintensiteit, melkproductie en omgevingsfactoren.
- Koolhydraten omvatten voor 80% het natuurlijke dieet van een paard en dienen hoofdzakelijk voor het leveren van energie. Er wordt onderscheid gemaakt tussen niet-structurele koolhydraten (zetmeel en suiker/celinhoud) en structurele koolhydraten (vezels/celwand).
- Vetten zijn naast koolhydraten een bron van energie voor paarden en zijn van belang voor de absorptiemogelijkheid van de vetoplosbare vitaminen.
- Eiwitten zijn de bouwstenen van het lichaam. Deze zijn nodig voor opbouw van spieren, bindweefsel, hoeven en haarkleed. Daarnaast spelen eiwitten een belangrijke rol in de hormoonhuishouding, transport van nutriënten en in regulatie van chemische processen in het lichaam.
- Vitaminen en mineralen zijn belangrijk voor de stofwisseling van het paard. Daarnaast hebben vitaminen invloed op de gezondheid, groei en voortplanting. Mineralen spelen een rol in de opname van water en andere stoffen, botgroei en werking van de spieren, enzymen en hormonen.
In het verzorgen van je paard of pony heeft Horsefood‘the best’ een aantal handige tips opgesteld op het gebied van de voeding, huisvesting en gezondheid. Een goede verzorging van je paard en pony maak je immers samen.
Voeding
- Geef uw paarden continue de beschikking over schoon en vers water.
- Geef uw paarden het juiste voeder; let hierbij op de mate van inspanning.
- Ruwvoer dient als basis van het rantsoen; 1,2% van het lichaamsgewicht.
- Ruwvoer mag niet stoffig of beschimmeld zijn.
- Hooi dient een groen of goudgele kleur te hebben.
- Verstrek niet meer dan 2 kg krachtvoer per voerbeurt.
- Geef geen krachtvoer binnen 3 uur voor zware arbeid.
- Verstrek het voeder op vaste tijden.
Huisvesting
- Maak de stallen, voeder- en drinkbakken regelmatig schoon en zorg voor een droge, zachte en stofvrije bodembedekking.
- Maak geen dagelijks gebruik van een hooiruif.
- Geef uw paarden dagelijks beweging, ruimte, frisse lucht en licht.
Gezondheid
- Geef uw paarden tijdig een ontwormingskuur; raadpleeg hiervoor uw dierenarts.
- Laat uw paard minimaal één keer per jaar inenten.
De voerbehoefte van een paard is afhankelijk van geslacht, ras, gewicht, conditie en arbeid. Gewicht en arbeid bepalen voor het grootste gedeelte de voerbehoefte bij een paard. Het werkelijke gewicht kan bepaald worden met behulp van een weegbrug.
Daarnaast kan het ideale gewicht geschat worden door een berekening. In onderstaande tabel zijn enkele richtlijnen voor het gewicht weergegeven.
Voorbeeld berekening gewicht:
Voor de berekening moet de borstomvang(1) en romplengte(2) bekend zijn
Borstomvang: 210 cm
Romplengte: 171 cm
Standaard waarde: 11.900
(de standaard waarde is bij ieder paard gelijk)
✓ 210 X 210 = 44.100
✓ 44.100 X 171 = 7.541.100
✓ 7.541.100 : 11.900 = 633 kg
(De formule om het ideale gewicht van je paard te berekenen is: Borstomvang x Borstomvang x Romplengte : 11.900)
Let op:
Bij deze berekening is geen rekening gehouden met vet op de hals en achterhand.
Naast het gewicht bepalen, is het belangrijk te kijken naar de conditie van het paard. Houdt hierbij rekening dat vet zacht aanvoelt en spieren juist hard. De ribben moeten voelbaar en net niet zichtbaar zijn.
Voedsel dient verwerkt te worden tot kleinere deeltjes, zodat het lichaam de benodigde voedingsstoffen op kan nemen. Hier zorgt het verteringsstelsel voor, dat begint bij de mond en eindigt bij de anus. Door te kauwen wordt het voedsel in de mond vermalen tot deeltjes kleiner dan 2 millimeter en wordt speeksel geproduceerd. In tegenstelling tot mensen en honden, wordt enkel speeksel aangemaakt wanneer wordt gekauwd. Hoe kleiner de voedseldeeltjes, hoe beter de deeltjes vermengd worden met het speeksel. Het vermalen voedsel glijdt hierdoor makkelijker naar de maag. Het speeksel is daarnaast van belang om het zuur in de maag en dunne darm te neutraliseren.
.....Veel kauwen is dus van essentieel belang voor ieder paard.
De slokdarm transporteert de voedselbrij van de mond naar de maag. Dit transport vindt plaats door het samentrekken van spieren, ook wel peristaltische bewegingen genoemd.
De maag van een paard omvat slechts 10% van het gehele verteringsstelsel en heeft een inhoud van 5 tot 15 liter. De maag is dus erg klein. De maag produceert continue maagzuur. Dit maagzuur wordt geneutraliseerd door speeksel, wat door het kauwen wordt aangemaakt.
De maag heeft verschillende functies:
- Start eiwitvertering m.b.v. enzymen
- Voedselbrij mengen met maagsappen
- Doden van bacteriën met maagzuur
Na de maag komt de voedselbrij in de dunne darm terecht. Deze kan onderverdeeld worden in 3 delen, namelijk de twaalfvingerige darm (duodenum), nuchtere darm (jejunum) en de kronkeldarm (ileum). De totale lengte bedraagt 21 meter.
De functies van de dunne darm:
- Verdere eiwitvertering
- Vertering suikers, zetmeel, vetten, oliën
- Absorptie verschillende voedingsstoffen in het bloed
De dunne darm gaat over in de dikke darm. Ook de dikke darm bestaat uit meerdere delen, namelijk de blinde darm (caecum), grote karteldarm (colon) en de endeldarm (rectum). De dikke darm is in totaal ± 8 meter lang en heeft een inhoud van ± 132 liter.
De dikke darm kent meerdere functies:
- Fermentatie (vertering m.b.v. micro-organismen) van vezels
- Vertering onverteerd materiaal uit de dunne darm
- Resorberen van water
- Absorberen vitamine B, vetzuren en enkele mineralen
- Verwijderen onverteerd materiaal (mest)
Tot slot spelen de lever en alvleesklier een belangrijke rol in het verteringsproces. De lever produceert gal, wat zorgt voor de verkleining van grote vetdruppels. Door het ontbreken van een galblaas stroomt de gal continue in de dunne darm.
De alvleesklier produceert verschillende enzymen, zoals amylase, trypsine en lipase, die nodig zijn voor koolhydraat- eiwit- en vetvertering. Ook speelt de alvleesklier een rol bij de hormoonhuishouding.
Het natuurlijke rantsoen van een paard bestaat hoofdzakelijk uit grassen, kruiden en water. Ook zaden en kleine struiken worden door paarden gegeten. Tijdens het zoeken naar voedsel, oftewel foerageren, leggen paarden grote afstanden af om in hun voerbehoefte te kunnen voldoen. Telkens worden kleine hoeveelheden vezelrijk voer opgenomen. Verspreid over de dag wordt, afwisselend met rust, ongeveer 14 uur per etmaal aan eten besteed. Het verteringsstelsel van het paard is aangepast op het verteren van voedingsstoffen uit vezelrijk voer. Het verstrekken van ruwvoer is daarom belangrijk, ook gezien het natuurlijke rantsoen van een paard.
Gras, kuilgras, hooi en luzerne kunnen als ruwvoer aan paarden worden gevoerd. Ruwvoer levert voldoende energie en eiwit op, om in de onderhoudsbehoefte van een paard te voorzien. In principe dient krachtvoer verstrekt te worden als aanvulling indien het ruwvoer onvoldoende energie, eiwit, vitaminen en mineralen bevat. Ook wanneer een paard in zekere mate arbeid verricht, is krachtvoer als aanvulling nodig.
Een paard kan maximaal ± 2,5% van het lichaamsgewicht aan droge stof uit ruwvoer en krachtvoer opnemen.
In onderstaand schema is terug te vinden welke voedingsstoffen belangrijk zijn per sporttak
